Bilgisayar Mühendisleri Portalı

NHibernate için Veri Erişim Katmanını Otomatik Oluşturma

Enterprise yazılım geliştirme projelerinde rol alan yazılımcıların sık karşılaştığı sorunlardan biri, birden fazla veritabanı destekli kod geliştirmekdir. Neden veritabanı bağımsızlığı; Sql Server 2000 tabanlı yazılım geliştirirseniz, müşterileriniz "Bende Oracle varken neden Sql Server kullanayım" der ya da tersi, siz Oracle'da geliştirirsiniz, müşterileriniz "Ben Oracle lisansına para veremem, maliyeti yüksek" tepkisi verebilir.

Bu durum .Net'den önce Java zamanında farkedilmiş ve çeşitli çözümlerle aşılmıştır. Bu çözümlerden en yaygın ve kullanışlı olanı ana amacı bizi relational yapıdan kurtarmak olan ORM (Object Relation Mapping) yazılımları kullanmaktır.

ORM detaylı bir konu olduğu için girmeden yüzeysel bu çeşit toolların temel birkaç getirisini inceleyelim:

• Tek kodla, kodu değiştirmeden kullandığınız ORM tool'unun desteklediği tüm veritabanlarını otomatik siz de desteklemiş olursunuz. Tabi bundan böyle stored procedure olayını unutup VIEW kullanmaya ağırlık vermeniz gerekmektedir. Sorgu cümlelerinizi zaten ORM toolu otomatik kendisi oluşturur.
• Kodlama aşamanızda Tablo/Row yapılı DataSet gibi relational sistemler yerine tablonun içerdiği mantıksal nesnelerle işlemlerinizi yaparsınız, yani kodlama felsefeniz relational yapı yerine nesneye yönelik bir yapıya döner. Örneğin; relational yapıdaki KULLANICI ismindeki tabloya KULLANICI_ADI "ali" olan yeni bir satır INSERT etme olayı nesnel yapıda KULLANICI nesne kolleksiyonuna ismi "ali" olan yeni bir KULLANICI nesnesi ekleyip değişiklikleri kaydetmek şeklinde yorumlanabilir.
• Dinamik değişken parametreli sorgularda geliştirme hızınız çok artar. Örneğin ana ekranınızda 10 farklı parametreli bir filtre olsun. Kullanıcı bu filtrelerden istediklerini seçebilir olsun ve her seçtiği filtre sorguya dahil edilmeli olsun. Bunun için ya kendiniz kod tarafında select sqllerinizi oluşturursunuz ki zahmetlidir ve birden fazla veritabanı desteliyorsanız işiniz çok daha zorlaşır, yada dolu olsun olmasın tüm parametreleri stored procedure'e yollarsınız tüm kombinasyonlarla o başa çıkar ki bu daha da zordur, sproc'da SELECT stringi oluşturup çalıştırmanız gerekir. ORM toollarında ise Where'den sonra şunları ekle demek yeterlidir, hedef veritabanına uygun sql'i kendisi oluşturur.
• Veri erişim katmanınız çoğu ORM toolu tarafından otomatik oluşturulur, çok daha az kodla veritabanı işlemlerinizi gerçekleştirirsiniz ve okunurluğu daha yüksekdir.

Konumuza dönersek; çoğunuzun bildiği gibi Java tarafında bir numaralı ORM toolu Hibernate'dir, .Net tarafında ise 50'den fazla ORM toolu piyasaya sürülse de Hibernate kadar büyük çaplı olan bir tane şu an için yok. Ama benim kişisel tercihim piyasada da en yaygın olanları NHibernate ve Llblgen 'dir (Lblgen çok kolay kullanımlı, pratik ve templatelerini kendisi hazırlayan hoş bir program olsa da lisans ücreti var).

Şu an mevcut olan NHibernate 1.0.2, Java'daki Hibernate 2.1'in .Net uyarlaması olmasına karşın Hibernate'in 3.2 sürümüne kadar gelmiş olması bu konuda Java'cıları geriden takip ettiğimizin göstergesi. NHibernate'in malesef kendisine ait bir otomatik kod oluşturma mekanizması yok. Yani normalde veri erişim katmanını NHibernate için kendimizin hazırlaması gerek ve bunun için de her sınıf (object/relational birebir yapıda bir sınıf bir tabloya karşılık gelir) için bir XML mapping dosyası bir de .Net sınıfına ihtiyacınız var (sınıfları ayrı dosyalara böldüğümüzü farzedersek kullanıdğınız dile bağlı olarak örneğin c# için .cs uzantılı ayrı bir dosya gerek).

Eğer veritabanını tablo yapısından nesnel bir yapıya çevirmek istemiyorum, tablolarla nesnelerin birebir eşleştirildiği bir yapıyı yazılım otomatik oluştursun diyorsanız, piyasada bu işi yapan pek çok yazılım var. Bunlardan bazıları kendi başına bağımsız yazılımlar şekline yapılmış bazıları da CodeSmith (ücretli) ve MyGeneration (ücretsiz) gibi yazılımlar için template şeklinde hazırlanmıştır.

Sonuç; benim ekte verdiğim kod da MyGeneration için bir templatedir. Yaptığı iş de veri erişim katmanını Visual Studio 2003 yada 2005 için ayrı bir c# projesi olarak otomatik oluşturmaktır (relational yapıyla birebir eşleşen nesne yapısı oluşturur). Yazdığım template k-dub, Gustavo ve spunlogic'in templateleri üzerine yazılmıştır. Yaptığım değişiklikler:

• Visual Studio 2003 ve 2005 için proje dosyalarını otomatik oluşturma özelliği eklendi
• Lisans mesajı kutusu eklendi
• Binary kolon desteği eklendi
• View'lar için sahte primary key atama özelliği eklendi
• NHibernate ile bir select işlemi yaptıktan sonra IsChanged flagının bozulmasına önlem olarak nhibernate kullanımı için ayrı property tanımlama özelliği eklendi
• MarkAsDeleted, IsChanged ve IsDeleted fonksiyonları lazy loading modunda virtuala dönüştürldü (NHibernate 1.2.0 Alpha 1 uyumluluğu için)
• Birkısım eksik double atamaları eklendi.
• Spunlogic'in kaydetindeki bir hata giderildi
• Türkçe i/ı karakter sorunu çözüldü
• Viewlardaki çift kolon tanımı hatası giderildi
• Viewler salt-okunur yapıldı
• Varolan bir proje dosyasının üzerine yazım yaptığınızda Source Safe gibi kod kontrol yazılımlarının kullandığı tagların eski proje dosyasından yeni proje dosyasına taşınması gerçekleştirildi

Dosyayı MyGeneration'ın sitesine de "Serdar's NHibernate Object Mapping 1.2" tanımı ile gönderdim: http://www.mygenerationsoftware.com/TemplateLibrary/Template/?id=158a7d34-a15e-40f9-8399-255f8f85f76c

Burada en büyük artı tabiki artık proje dosyalarını da otomatik oluşturabilmesi, düzeltilen en önemli hata da Türkçe sistemlerde bu tamplateleri kullanırken karşılaştığımız en ciddi sorun olan isimlendirmelerdeki Türkçe büyük "I" harfinin küçük "i" yerine küçük "ı"ya dönüşmesiydi.

Yapmanız gereken işlem kabaca; MyGeneration'ı indirip kurup bu template'i kullanarak veri erişim projesini oluşturup solution'ınıza eklemek ve NHibernate'i indirip bin dizinindekileri kendi bin dizinizine kopyalayarak dökümanına göre gerekli ayarlamaları yapmakdır.

 serdar_nhibernate.zip (14K)

.